Haiku, (jap. 俳句; nazywane też hokku, haikai) – japońska forma poetycka reprezentatywna dla okresu Edo (1603-1868)

Haiku składa się z 17 sylab podzielonych na trzy części znaczeniowe po 5, 7 i 5 sylab. Oryginalne haiku pisane po japońsku składa się z jednej ciągłej linijki, a podział na trzy wersy stosuje się tylko w transliteracji tekstu japońskiego oraz w utworach w językach innych niż japoński. Ponadto poeci piszący w innych językach, ze względu na ich odmienną budowę, często nie stosują japońskiego metrum, zachowując jednak ducha tej sztuki. Na przykład Czesław Miłosz przełożył (na podstawie dosłownego tłumaczenia z japońskiego) na polski język poezji wybrane utwory klasycznego haiku, w których zachował tylko podział na trzy wersy.

Ważnymi elementami klasycznego haiku są:

* kigo – ("słowo na temat pory roku") odniesienie do pory roku lub dnia
* kire – ("cięcie") podział wiersza na dwie w pewnym stopniu niezależne części (w językach innych niż japoński zaznaczane myślnikiem, wykrzyknikiem, etc.)

We współczesnej Japonii haiku jest nadal chętnie (a przede wszystkim powszechnie) uprawianą formą poezji, co znajduje swój wyraz w programach telewizyjnych na temat haiku, wierszach czytelników publikowanych w gazetach codziennych lub w ogólnokrajowych konkursach haiku. Na przykład japońska firma Itoen produkująca herbatę marki Ōi Ocha organizuje doroczny konkurs haiku, w którym nagrodą, poza pieniędzmi, jest publikacja zwycięskich utworów na etykietach butelek z herbatą (przez cały rok). Do chwili obecnej przeprowadzono 19 edycji, od początku przyjmując zgłoszenia w językach japońskim i angielskim (przyznawana jest osobna nagroda dla haiku po angielsku).

Haiku jest związane z filozofią zen, która w sztuce zakłada operowanie paradoksem, subtelność, estetyczny minimalizm i wyzbycie się własnego ja. Najlepsze haiku często świadomie nie pozwalają na jakąkolwiek konkretną interpretację, a jednak pozostawiają w odbiorcy ulotne, refleksyjne odczucie, które chciał przekazać poeta.

A czy wy spotkaliście się kiedyś z tym rodzajem formy poetyckiej, jak ją odbieracie, co o niej sądzicie?